बेङ्लुरु, १५ अक्टोबर (हि.स.)। “अंगुर अमिलो हुन्छ” भन्ने पुरानो उखान हो, तर कर्नाटकको बगलकोटे जिल्लाको मुधोल शहरका राजशेखर अङ्गडीको मामलामा यस्तो छैन। अंगुर खेतीमा उनको संलग्नता, समर्पण र प्रतिबद्धताका कारण उनले दुई ऐकर मात्र रहेको आफ्नै जग्गालाई ३०० ऐकरसम्म विस्तार गर्दै सफल, प्रगतिशील र अनुकरणीय किसानको रूपमा आफ्नो पहिचान बनाएका छन्।
साधारण शुरुवातबाट अद्भुत उचाइसम्म: राजशेखर अङ्गडी खेतीमा आउन मात्र एक दुर्घटना थियो। उनका जेठा भाई, दिवंगत मलिकार्जुन अङ्गडी, ब्याङ्क जागिरमा लागेपछि बीचैमा खेतीको जिम्मेवारी राजशेखरलाई सुम्पियो। तब उनी इन्जिनियरिङको दोस्रो वर्षमा थिए। उनका पिता पेशाले ब्युरोक्र्याट भए पनि कृषि क्षेत्रमा रुचि राख्थे। राजशेखर पनि उत्साही थिए, त्यसैले उनले दुई ऐकर जग्गामा साधारण शुरुवात गरे, जहाँ उनका जेठा भाईले अंगुर खेती गरेका थिए।
उत्पादन र आम्दानी: राजशेखरका लागि यो सजिलो यात्रा थिएन। यो क्षेत्र नयाँ थियो र नयाँ कृषकहरू छिमेकी महाराष्ट्रका कृषकहरूको पदचापमा हिँडिरहेका थिए। उनले नियमित रूपमा वैज्ञानिक र विशेषज्ञहरूसँग भेटघाट गर्नुका साथै भाषाको ज्ञान नभए पनि महाराष्ट्र घुम्नु पर्यो। तर, मेहनतले ठूलो सफलता दिलायो। उच्च उत्पादन र लाभदायक मूल्यले उनलाई नयाँ उचाइमा पुऱ्यायो।
आम्दानीलाई ठूलो लगानीमा रूपान्तरण: उनका समकालीन कृषकहरू जस्तो राजशेखरले आफ्नो आम्दानी मनोरञ्जनमा खर्च गरेनन्। बरु, उनले दुई ऐकर जग्गा बढाउँदै १०, १५… अनि ३०० ऐकरसम्म पुऱ्याए। यस विकास र विस्तारको श्रेय उनका नविनतम अभ्यास, ज्ञान र प्रविधिलाई दिनुपर्छ भनी बगलकोटे जिल्लाको महालिङापुर नजिकको रन्ना बेलागलीका कृषि अध्ययन पूरा गरेका एक सल्लाहकार उद्यमी शिवयोगी आर. बायकोड बताउॅंछन्।
सुविचारित योजना, व्यावहारिकता र कडा मेहनत: राजशेखर अङ्गडी त्यो किसान होइन जसले असफलताका कारणहरू मात्र गुनासो गर्छन्। उनी पूर्ण रूपमा प्रतिबद्ध छन्, व्यावहारिक छन् र निरन्तर काम गर्छन्। उनले प्रारम्भमा बगैंचाखेतीबाट सुरु गरेर पछिल्ला ३५ वर्षमा उखु, बेसार, मकै, सोयाबिन र बीटी कपासबालीमा समेत काम गरे।
उच्चतम उत्पादन, आम्दानी र जग्गा: उनले १९९० मा अंगुर खेती शुरु गरे र केही दशकसम्म निरन्तर गरे। यस क्षेत्रमा सफल भएसँगै उनले अंगुर खेतीको क्षेत्र ५० ऐकरसम्म विस्तार गरे। तर, मूल्य घट्दा उनी सोच्न बाध्य भए। अंगुरबाट उच्च उत्पादन र ठूलो आम्दानी पाएपछि उनले ३०० ऐकर जग्गा किन्ने काम गरे। त्यसैले, उनले अंगुर खेतीलाई विदा दिने निर्णय गरे। बिपरित लाग्न सक्छ, तर सत्य यो हो कि उनले धेरै पहिले नै अंगुर खेतीलाई विदा दिएका छन्।
समस्याहरू सधैं रहन्छन्: राजशेखर अङ्गडीले कृषकहरूका सामान्य गुनासोहरू जस्तै मजदुरी समस्यालाई अस्वीकार गर्छन्। उनी भन्छन्, “कुनै खेत समस्याविहीन हुन्छ? समस्या सधैं रहनेछन्। सफल हुन, समाधान खोज्नुपर्छ, गुनासो गर्नु होइन।”
उखु, बीटी कपास, बेसार, मकै र सोयाबिन: आज राजशेखर १५० एकडमा उखु, ४० ऐकरमा बीटी कपास बिरुवा, २५ ऐकरमा बेसार, ४० ऐकरमा मकै र १२ ऐकरमा सोयाबिन खेती गर्दै छन्। उनले व्यवस्थित रूपमा खेती गर्दै सबै बालीलाई फाइदाजनक बनाउने तरिका देखाएका छन्। यसरी, उनी एक अद्भुत उदाहरणीय किसानका रूपमा अनुकरणीय बनेका छन्।
---------------
हिन्दुस्थान समाचार / बिशाल
