नयाँ दिल्ली, 5 अक्टूबर (हि.स.)। ०६ अक्टोबर, १८६० मा ब्रिटिश भारतका लागि भारतीय दण्ड संहिता पारित गरिएको थियो। यो कानून लर्ड म्याकालेको अध्यक्षतामा गठन गरिएको पहिलो विधि आयोग द्वारा तयार गरिएको हो र यो ०१ जनवरी, १८६२ देखि लागू भयो।
यस संहिताले भारतमा अपराधहरूको परिभाषा र तिनका सजाय निर्धारणका लागि एक व्यवस्थित र समान कानूनी प्रणाली स्थापना गर्यो। यसको मुख्य उद्देश्य देशमा कानूनको शासन कायम गर्नु र सबै नागरिकका लागि समान न्याय सुनिश्चित गर्नु थियो।
भारतीय दण्ड संहितामा चोरी, हत्या, ठगी, दंगा, देशद्रोह जस्ता अपराधका लागि सजाय र जरिवानाका विस्तृत प्रावधानहरू गरिएको छ। यद्यपि यो ब्रिटिश शासनकालमा बनाइएको थियो, तर आज पनि यो भारतीय न्याय प्रणालीको मेरुदण्ड मानिन्छ। समय–समयमा यसमा संशोधन गर्दै यसको सामाजिक र कानूनी सान्दर्भिकता कायम राखिएको छ।
इतिहासका पानामा ०६ अक्टोबर :
१४९९ - फ्रान्सका राजा लुईसले मिलानमा कब्जा गरे।
१७२३ - बेन्जामिन फ्रेन्कलिन १७ वर्षको उमेरमा फिलाडेल्फिया पुगे।
१७६२ - ब्रिटिश सैनिकहरूले फिलिपिन्सको मनीलामा कब्जा गरे।
१८६० - ब्रिटिश कालमा भारतीय दण्ड संहिता (IPC) को आधारशिला राखियो।
१८८३ - प्रसिद्ध खगोलशास्त्री मेघनाथ साहाको जन्म, जसले ताराहरूको भौतिक र रासायनिक संरचनाको व्याख्या गरे।
१९१९ - ताम्बुलिस्की बुल्गेरियाका प्रधानमन्त्री बने।
१९२७ - विश्वको पहिलो बोल्ने चलचित्र ‘द ज्याज सिङ्गर’ रिलिज भयो।
१९३५ - भारतका प्रसिद्ध क्रिकेट अम्पायर जीवन डी घोषको बंगालमा जन्म।
१९५७ - सोभियत सङ्घले नोभाया जेम्ल्यामा परमाणु परीक्षण गर्यो।
१९७२ - मेक्सिकोमा रेल दुर्घटनामा २०८ जनाको मृत्यु।
१९७३ - योम किप्पुर युद्ध : मिस्र र सिरियाले इजरायलमाथि आक्रमण गरे।
१९८० - गुयानाले संविधान स्वीकृत गर्यो।
जन्म :
१६७९ - नेकसियर, मुगल वंशका १२औँ बादशाह।
१८७९ - हुसैन अहमद मदनी, विख्यात इस्लामी विद्वान तथा स्वतन्त्रता सेनानी।
१८९३ - मेघनाथ साहा, भारतीय भौतिकविद्।
१९२२ - कृपालु महाराज, मथुराका प्रसिद्ध सन्त र ‘प्रेम मन्दिर’का संस्थापक।
१९३० - भजनलाल, हरियाणाका पूर्व मुख्यमन्त्री।
१९४४ - जीतनराम माझी, बिहारका पूर्व मुख्यमन्त्री।
१९४६ - विनोद खन्ना, चर्चित हिन्दी चलचित्र अभिनेता र राजनीतिज्ञ।
१९६३ - बाबा खड्कसिंह, पञ्जाबका स्वतन्त्रता सेनानी।
निधन :
१८५८ - नाना साहेब, १८५७ को पहिलो स्वतन्त्रता आन्दोलनका नेता।
१९७४ - भी.के. कृष्ण मेनन, भारतीय राष्ट्रवादी र पूर्व रक्षा मन्त्री।
१९८६ - गोकुलभाई भट्ट, राजस्थानका समाजसेवी तथा स्वतन्त्रता सेनानी।
२००७ - लक्ष्मी मल्ल सिंघवी, प्रसिद्ध कवि, न्यायविद् र भाषाविद्।
२००७ - बाबासाहेब भोसले, महाराष्ट्रका नवौँ मुख्यमन्त्री।
२००९ - प्यारेलाल खण्डेलवाल, राजनीतिज्ञ।
२०११ - लुइस प्रोतो बार्बोसा, गोवाका राजनीतिज्ञ।
महत्वपूर्ण दिवस :
वन्यजन्तु सप्ताह (२ अक्टोबरदेखि ८ अक्टोबरसम्म)
---------------
हिन्दुस्थान समाचार / भवानी थामी
