नयॉं दिल्ली, 28 अगस्त (हि.स.)। राष्ट्रिय स्वयंसेवक संघका सरसंघचालक डा. मोहन भागवतले भने, तकनीकी र आधुनिकताको शिक्षासॅंग कुनै विरोध छैन। शिक्षाको उद्देश्य केवल जानकारी दिनु होइन, तर व्यक्तिलाई संस्कारित गरेर सम्पूर्ण मनुष्य बनाउनु हो।

डा. भागवत विज्ञान भवनमा बिहिवार तीन दिवसीय व्याखान श्रृंखला '100 वर्षको संघ यात्रा: नयॉं क्षितिज' को तेस्रो दिन जिज्ञासा समाधान सत्रमा प्रश्नहरूको उत्तर दिॅंदै थिए। तकनीकी र आधुनिकीकरणको युगमा संस्कार र परम्पराहरूको संरक्षणसॅंग सम्बन्धित प्रश्नमा सरसंघचालकले भने, तकनीक मनुष्यको भलाईको लागि हो, त्यसको उपयोग गर्नु र त्यसका दुष्परिणामहरूबाट जोगिनु मनुष्यको काम हो। उनले स्पष्ट गर्दै भने, तकनीकको मालिक मनुष्य नै हुनुपर्छ, तकनीक मनुष्यमाथि हावी नहोस्।

उनले भने, शिक्षाको अर्थ केवल लिटरेसी अथवा जानकारी होइन, तर यस्तो संस्कार हो जसले व्यक्तिलाई विवेकशील बनाउॅंछ। त्यही शिक्षा हो जसले विषको पनि उपयोग औषधिमा गर्ने बुद्धि दिन्छ। भागवतले भने, विदेशी आक्रान्ताहरूले भारतको परम्परागत शिक्षा व्यवस्था नष्ट गरिदिए र देशमाथि शासन गर्ने उद्देश्यले यस्तो शिक्षा प्रणाली लागू गरे, जसले गुलामीको मानसिकतालाई पोषित गरिरह्यो। उनले भने, स्वतन्त्र भारतमा शिक्षा व्यवस्थाको उद्देश्य केवल शासन चलाउनु होइन, तर समाजको पालन पोषण गर्नु र भावी पीढीमा आत्मगौरवको निर्माण गर्नु हो। उनले भने, नयॉं शिक्षा नीति 2020 यस दृष्टिले महत्वपूर्ण छ, किनकि यसमा पंचकोशीय शिक्षाको प्रावधान छ र यसले नानीहरूलाई उनीहरूको गौरवशाली अतीतसॅंग जोड्ने प्रयास गर्दछ।

संस्कृत भाषासॅंग सम्बन्धित प्रश्नको उत्तरमा सरसंघचालक डा. भागवतले भने, भारतलाई सही अर्थमा बुझ्नुको लागि संस्कृतको अध्ययन आवश्यक छ। यसलाई अनवार्य बनाउनु पर्ने आवश्यकता छैन, तर यसप्रति आग्रह र रुचि बढाउनु आवश्यक छ। उनले भने, भाषा केवल अभिव्यक्तिको माध्यम हो, तर शिक्षाको मूल उद्देश्य भारतीय संस्कृति र परम्परासॅंग सम्बन्धित सार्वभौमिक मूल्यहरूको प्रचार गर्नु हुनुपर्छ।

डा. भागवतले जोड दिॅंदै भने, शिक्षा धार्मिक शिक्षा होइन, तर यसले सार्वभौमिक मूल्य प्रदान गर्दछ, जसले समाजलाई जोड्छ र व्यक्तिलाई श्रेष्ठ बनाउॅंछ। उनले भने, ठूलाहरूको आदर गर्नु, अहंकारदेखि टाडा रहनु र राम्रो संस्कार अपनाउनु, यो यस्तो मूल्य हो जो हरेक समाजमा समान रूपले लागू हुन्छ। यी मूल्यहरूले शिक्षाको वास्तविक दिशा तय हुन्छ।

हिन्दुस्थान समाचार / बिशाल