कर्नाटकको भूमिमा सन् १७७८ अक्टोबर २३ का दिन जन्मिएकी रानी चेन्नम्मा भारतीय स्वतन्त्रता सङ्ग्रामकी ती प्रारम्भिक वीराङ्गनामध्ये एक थिइन् जसले अंग्रेजी शासनविरुद्ध शस्त्र उठाएकी थिइन्। उनी किट्टूर राज्यकी रानी थिइन् र आफ्नो असाधारण वीरता, देशभक्ति र नेतृत्व क्षमताका लागि प्रसिद्ध थिइन्। रानी चेन्नम्माको विद्रोह सन् १८२४ मा भएको थियो, अर्थात् झाँसीकी रानी लक्ष्मीबाईको सङ्घर्षभन्दा करिब तीन दशकअघि।

जब ब्रिटिश इस्ट इण्डिया कम्पनीले ‘डाक्ट्रिन अफ ल्याप्स’ नीति अन्तर्गत किट्टूरलाई आफ्नो अधीनमा लिन खोज्यो, रानी चेन्नम्माले आत्मसमर्पण गर्नुभन्दा संघर्षको बाटो रोजिन्। उनले स्थानीय सैनिकहरूलाई संगठित गर्दै अंग्रेज सेनाविरुद्ध धेरै मोर्चामा वीरतापूर्वक लडिन्। यद्यपि अन्ततः अंग्रेजहरूको विशाल सैन्य शक्तिको सामना गर्न नसकेर किट्टूर पराजित भयो र रानीलाई पक्राउ गरियो, तर उनको वीरताले आगामी पुस्ताहरूलाई स्वतन्त्रताको लागि लड्ने प्रेरणा प्रदान गर्‍यो।

रानी चेन्नम्मालाई कर्नाटकमा झाँसीकी रानी लक्ष्मीबाई सरह सम्मान दिइन्छ। उनी भारतीय इतिहासमा नारी शक्ति, साहस र देशभक्तिको प्रतीकका रूपमा अमर छिन्।

महत्वपूर्ण घटनाक्रम

१७६४ – मीर कासिम बक्सरको युद्धमा पराजित भयो।

१९१० – ब्लान्च एस. स्कट अमेरिकामा एक्लै विमान उडाउने पहिलो महिला बनिन्।

१९१५ – न्यूयोर्कमा झण्डै २५,००० महिलाले मतदान अधिकारको माग गर्दै प्रदर्शन गरे।

१९४२ – अल-अलामीनको युद्धमा मित्रराष्ट्रहरूले जर्मन सेनालाई पराजित गरे।

१९४३ – नेताजी सुभाषचन्द्र बोसले सिंगापुरमा ‘झाँसीकी रानी ब्रिगेड’ स्थापना गरे।

१९४६ – नार्वेका त्रिग्वेली संयुक्त राष्ट्र संघका पहिलो महासचिव बने।

१९५८ – रूसी कवि बोरिस पास्तरनाकलाई साहित्यको नोबेल पुरस्कार प्रदान।

१९७३ – अमेरिकी राष्ट्रपति रिचर्ड निक्सन वाटरगेट मामिलासम्बन्धी टेप सार्वजनिक गर्न राजी भए।

१९७८ – चीन र जापानबीच चार दशकदेखि चलिरहेको शत्रुता औपचारिक रूपमा समाप्त भयो।

१९८९ – हङ्गेरीले आफूलाई गणराज्य घोषणा गर्दै सोभियत संघबाट स्वतन्त्रता प्राप्त गर्‍यो।

२००१ – नासाको मार्स ओडिसी अन्तरिक्ष यानले मंगल ग्रहको परिक्रमा सुरु गर्‍यो।

२००१ – एप्पलले पहिलोपटक आईपोड बजारमा ल्यायो।

२००३ – माओवादी हिंसाले नेपालका पूर्व मन्त्रीको निवास बमले उडायो। भारत र बुल्गेरियाबीच प्रत्यर्पण सन्धि भयो।

२००६ – सूडान सरकारले संयुक्त राष्ट्रसंघका दूतलाई देश छोड्ने आदेश दियो।

२००८ – नयाँ कम्पनी विधेयक २००८ लोकसभामा प्रस्तुत भयो।

२०११ – टर्कीको वान प्रान्तमा ७.२ तीव्रताको भूकम्प, ५८२ जनाको मृत्यु र हजारौं घाइते।

जन्म

१७७८ – रानी चेन्नम्मा, कर्नाटककी वीराङ्गना र स्वतन्त्रता सेनानी।

१८८३ – मिर्जा इस्माइल, मैसुरका महाराजाका सहायक सचिव।

१९२३ – भैरोंसिंह शेखावत, भारतका पूर्व उपराष्ट्रपति र राजस्थानका मुख्यमन्त्री।

१९५७ – सुनील मित्तल, भारतीय उद्योगपति र एयरटेल कम्पनीका अध्यक्ष।

१९७४ – अरविन्द अडिग, अंग्रेजी उपन्यासका प्रसिद्ध भारतीय लेखक।

मृत्यु

१६२३ – तुलसीदास, प्रसिद्ध कवि।

१९६२ – सूबेदार जोगिन्दर सिंह, परमवीर चक्र सम्मानित सैनिक।

१९७३ – नेली सेनगुप्ता, प्रसिद्ध महिला स्वतन्त्रता सेनानी।

२०१२ – सुनील गंगोपाध्याय, सरस्वती सम्मान प्राप्त बङ्गाली साहित्यकार।

२०२१ – मीनू

मुमताज, भारतीय अभिनेत्री।

हिन्दुस्थान समाचार / भवानी थामी