०९ अक्टोबरको दिन इतिहासमा त्यस क्षणदेखि अंकित छ जब १५ वर्षीया मलाला युसुफजईमाथि तालिबानले घातक आक्रमण गरेको थियो। पाकिस्तानमा केटीहरूका शिक्षाको अधिकारको समर्थन गर्ने मलालालाई निशाना बनाइएको थियो।
तालिबानले विद्यालयबाट घर फर्किँदै गरेकी मलालाको टाउकोमा गोली हानेर उनको ज्यान लिन खोज्यो। तर मलालाको हिम्मत अडिग रह्यो। बेलायतमा लामो उपचारपछि मलाला पूर्ण रूपमा निको भइन् र पुनः आफ्नो अभियानमा जुटिन्।
मलाला युसुफजई सबैभन्दा कम उमेरमा नोबेल शान्ति पुरस्कार प्राप्त गर्ने शिक्षाविद् तथा मानवअधिकार कार्यकर्ता हुन्। उनी आतङ्कवादीहरूको बच्चाहरूलाई पनि शिक्षा दिनुपर्ने पक्षमा छन्, ताकि तिनीहरूले शिक्षा र शान्तिको मूल्य बुझ्न सकून्। ०९ अक्टोबरको यो दिन शिक्षा र साहसका लागि मलालाको अदम्य सङ्घर्षको प्रतीक बनेको छ।
महत्वपूर्ण घटनाक्रम
१८७१ - शिकागो अग्निकाण्डको वार्षिकोत्सवको प्रतीकका रूपमा संयुक्त राज्य अमेरिकामा राष्ट्रिय आगो निवारण दिवस मनाइन्छ।
१८७४ - बर्न, स्विट्जरल्याण्डमा यूनिभर्सल पोस्टल युनियनको स्थापना, जसको उद्देश्य विश्वभर एउटै डाक प्रणाली लागू गर्नु थियो।
१८७६ - पहिलो पटक तारमार्फत दुईतर्फी संवाद भयो।
१९४९ - भारतीय प्रादेशिक सेनाको गठन। ब्रिटिश शासकले १९२० मा पारित “इन्डियन टेरिटोरियल एक्ट” का आधारमा यस सेनाको बाटो खोलेका थिए, तर स्वतन्त्रतापछि भारतका पहिलो गभर्नर जनरल सी. राजगोपालाचारीले औपचारिक रूपमा यसको स्थापना गरे।
१९६२ - अफ्रिकी देश युगाण्डा गणतन्त्र बन्यो।
१९६३ - सैफुद्दिन किचलूको निधन। उनी अन्तरराष्ट्रिय शान्तिको लागि लेनिन पुरस्कार पाउने पहिलो भारतीय थिए।
१९६७ - अर्जेन्टिनाका मार्क्सवादी क्रान्तिकारी चे ग्वेराको हत्या।
१९६९ - यूनिभर्सल पोस्टल युनियन कङ्ग्रेस सम्मेलनले यस दिनलाई विश्व डाक दिवसका रूपमा मनाउने घोषणा गर्यो।
१९७० - बम्बै (अब मुम्बई) स्थित भाभा आणविक अनुसन्धान केन्द्रमा युरेनियम–२३३ को उत्पादन।
१९७७ - बम्बै र लन्डनबीच अन्तर्राष्ट्रिय डायरेक्ट डायलिङ टेलिफोन सेवा सुरु।
१९८४ - अमेरिकी अन्तरिक्ष यात्री क्याथरीन सुलिभन अन्तरिक्षमा पैदल हिँड्ने पहिलो अमेरिकी महिला बनिन्।
१९९० - स्वदेशमै निर्मित पहिलो तेल ट्यांकर भारतीय जलयात्रा निगमलाई हस्तान्तरण। यसको निर्माण कोच्चि शिपयार्ड लिमिटेडले गरेको थियो।
१९९१ - सुमो पहलवानहरूको १५०० वर्षको इतिहासमा पहिलो पटक जापानबाहिर यसको आयोजना भयो — बेलायतको लन्डनस्थित रोयल अल्बर्ट हलमा।
१९९७ - इटालीका लेखक दारिओ फोलाई साहित्यको नोबेल पुरस्कार प्रदान।
१९९८ - पाकिस्तानको नेशनल असेंबलीले इस्लामी शरीयतलाई देशको सर्वोच्च कानून घोषणा गर्यो।
२००४ - अफगानिस्तानको इतिहासमा पहिलो पटक जनताले आफ्नै राष्ट्रपति चुन्न मतदान गरे। हामिद करजई विजयी भए।
२००६ - गुगलले यूट्यूब खरिद गर्ने घोषणा गर्यो र उत्तर कोरियाले भूमिगत आणविक परीक्षण गर्यो।
२०१२ - तालिबानी बन्दुकधारीहरूले पाकिस्तानमा केटीहरूको शिक्षाको पक्षमा बोल्ने १५ वर्षीया मलाला युसुफजईको टाउकोमा गोली हाने। तर मलाला बचिन् र पछि नोबेल पुरस्कार विजेता भइन्।
जन्म
१८२६ - राजा लक्ष्मण सिंह – हिन्दी साहित्यकार।
१८३० - केमिली पिसारो – प्रसिद्ध फ्रान्सेली चित्रकार।
१८७७ - गोपबन्धु दास – कवि।
१८९७ - एम. भक्तवत्सलम – राजनीतिज्ञ।
१९०० - जोसेफ फ्रीडम्यान – अमेरिकी आविष्कारक।
१९२४ - इम्मानुएल डेभेन्डर – सैनिक।
१९३८ - जोन सदरल्यान्ड – बेलायती लेखक।
१९४५ - उस्ताद अमजद अली खान – प्रसिद्ध भारतीय सरोदवादक।
निधन
१९८८ - सैफुद्दिन किचलू – पञ्जाबका स्वतन्त्रता सेनानी।
२००६ - कांशीराम – भारतीय राजनीतिज्ञ।
२०१५ - रविन्द्र जैन – प्रसिद्ध हिन्दी सङ्गीतकार तथा गायक।
महत्वपूर्ण दिवस
– विश्व डाक दिवस।
------------
हिन्दुस्थान समाचार / भवानी थामी