नयाँ दिल्ली, 15 अक्टोबर (हि.स.)। भारतीय मूलका अमेरिकी वैज्ञानिक डा. हरगोविन्द खुरानालाई वर्ष 1968 मा शरीर क्रिया विज्ञान र चिकित्साको क्षेत्रमा नोबेल पुरस्कारले सम्मानित गरिएको थियो। उनले यो पुरस्कार रबर्ट डब्ल्यू होली र मार्शल डब्ल्यू निरेनबर्गको साथ साझा गरे।

उनको यो उपलब्धी जीनहरूको संरचना र प्रोटीन संश्लेणको प्रक्रियालाई बुझ्नमा एक एतिहासिक कदम प्रमाणित भयो। खुरानाले यो देखाए कि डीएनएका चार रासायनिक घटक (एडेनिन, साइटोसिन, ग्वानिन र थाइमिन) कुन प्रकारले विभिन्न क्रमहरूमा मिलेर जीवनको निम्ति आवश्यक प्रोटीन बनाउँछन्।

उनको यस शोधले आधुनिक जैव-प्रौद्योगिकी र आनुवंशिकीको आधार राख्यो। पछि उनले कृत्रिम जीनको निर्माण गरी विज्ञानको क्षेत्रमा अझ् एक ठूलो क्रान्ति ल्याए।

महत्वपूर्ण घटनाचक्र

1905 - लार्ड कर्जनद्वारा बंगालको प्रथम विभाजन।

1939 - द्वितीय विश्व युद्धमा जर्मनीले ब्रिटिश क्षेत्रमाथि पहिलो हमला गऱ्यो।

1945 - संयुक्त राष्ट्रले विश्व खाद्य दिवस मनाउने शुरुआत गऱ्यो, जसको उद्देश्य भोकमरी र कुपोषणप्रति जागरूकता फैलाउनु हो।

1946 – नूर्नबर्गमा युद्ध अपराधहरूका लागि दोषी ठहर गरिएका दश नाजी नेताहरूलाई फांसी दिइयो।

1951 – पाकिस्तानका प्रथम प्रधानमन्त्री लियाकत अली खानको रावलपिन्डीमा गोली दागेर हत्या गरियो।

1959 - राष्ट्रिय महिला शिक्षा परिषदको स्थापना।

1964 – चीनले आफ्नो पहिलो परमाणु विस्फोट गऱ्यो।

1968 - हरगोविन्द खुरानालाई चिकित्सा क्षेत्रमा नोबेल पुरस्कारले सम्मानित गरियो।

1984 - दक्षिण अफ्रीकाका सामाजिक कार्यकर्ता डेसमन्ड टुटुलाई शान्तिको निम्ति नोबेल पुरस्कार प्रदान गरियो।

1996 - ग्वाटेमालाको राजधानी ग्वाटेमाला सिटीमा फुटबल म्याचबीच स्टेडियममा क्षमताभऩ्दा अधिक मानिस पुगेको कारण मचेको भगदड़मा 84 जनाको मृत्यु, 180 भऩ्दा धेरै घाइते।

1999 - सं.रा. अमेरिकाले सैन्य शासनको विरोधमा पाकिस्तानमाथि प्रतिबन्ध लगायो।

2002 – 14औं एशियाई खेलहरूमा एक स्वर्ण र एक कांस्य पदक विजेता डोपिङ टेस्टमा असफल रहेपछि भारतकी सुनीता रानीको पदक खोसियो।

2003 - मलयाली फ़िल्मकार अडूर गोपाकृष्णनलाई फ़्रान्सको दोस्रो सर्वोच्च नागरिक सम्मान 'कमान्डर अफ़ द अर्डर अफ़ आर्ट्स एण्ड लैटर्स' प्रदान गरियो।

2004 – दारफुरमा मर्नेहरूको आंकड़ा 70,000 सम्म पुग्यो। अमेरिकाले इराकी अबू मुसार जल जरकावीको संगठनलाई आतङ्कवादी संगठन घोषित गऱ्यो।

2005 - जी-20 देश वर्ल्ड ब्याङ्क र आईएमएफमा सुधारको निम्ति एकमत।

2011- भारतीय मूलका धावक 100 वर्षीय फ़ौजा सिंहले सबैभन्दा अधिक आयुमा टोरन्टो वाटरफ्रन्ट मैराथन पूरा गरी नयाँ कीर्तिमान स्थापित गर्दै गिनीज बुक अफ वर्ल्ड रेकर्डमा आफ्नो नाम दर्ता गराए।

2012 - सौर मण्डल बाहिर एक नयाँ ग्रह ‘अल्फा सेन्चुरी बीबी’ को पत्तो लाग्यो। 2013 - दक्षिण पूर्वी एशियाई देश लाओसको पाक्से अन्तरराष्ट्रिय हवाई अड्डामा ल्याण्ड गर्नु केही बेर अगाड़ी लाओ एयरलाइन्सको विमान दुर्घटनाग्रस्त हुँदा 49 जनाको मृत्यु।

जन्म

1854 - अस्कर वाइल्ड - प्रसिद्ध लेखक।

1896 - सेठ गोविन्द दास - सेनानी, सांसद तथा हिन्दीका साहित्यकार।

1905- विनय मोहन शर्मा (पं. शुकदेव प्रसाद तिवारी)- प्रसिद्ध लेखक एवं आलोचक।

1939 - दिगम्बर हांसदा - सन्थाली भाषाका विद्वान शिक्षाविद र पद्मश्रीले सम्मानित।

1940 - नरेन्द्र चंचल - भारतका प्रसिद्ध गायकहरूमध्ये एक।

1944 - लच्छू महाराज – भारतका विख्यात तबला वादक।

1948 - हेमा मालिनी- प्रसिद्ध अभिनेत्री एवं भरतनाट्यम्की नृत्यांगना।

1948 - नवीन पटनायक- ओडिशाका 14औं मुख्यमन्त्री।

1950 - निदुमोलु सुमति - भारतकी प्रसिद्ध मृदंग वादक।

1995 - अमित पंघाल - कमनवेल्थ गेम्स, 2022 मा स्वर्ण जीत्ने भारतीय मुक्केबाज।

1995 - वेदा कृष्णमूर्ति - भारतीय महिला क्रिकेटर।

2000 - संकेत महादेव - भारतीय भारोत्तोलक (वेटलिफ़्टर) खेलाड़ी।

निधन

1938 - प्रभाशंकर पाटनी - गुजरातका प्रमुख सार्वजनिक कार्यकर्त्ता थिए।

1951 - लियाक़त अली ख़ाँ – पाकिस्तानका प्रथम प्रधानमन्त्री।

1983 - हरीश चन्द्र महरोत्रा - भारतका महान भौतिक वैज्ञानिक र गणितज्ञ थिए।

1994 - गणेश घोष - भारतीय स्वतन्त्रता सेनानी।

महत्वपूर्ण दिवस

राष्ट्रिय विधिक सहायता दिवस (सप्ताह)

विश्व खाद्य दिवस

विश्व एनेस्थीसिया दिवस

कान्हा राष्ट्रिय उद्यान

हिन्दुस्थान समाचार / भवानी थामी